Çocuklarda Alerji, Alerjen, ona duyarlı hale gelmiş kişilerde alerjik reaksiyona yol açan normalde zararsız olan bir maddedir. Alerjenler arasında besinler (örneğin kabuklu yemişler, yumurta ve kabuklu deniz hayvanları), soluma ile alınan maddeler (polen, ev tozu, kürk, ağır kokular, bazı kimyasallar) ve bazı ilaçlar vardır. Çocuklarda alerji geliştikten sonra çok küçük miktardaki alerjen bile alerjik şikayetleri ortaya çıkarabilir.

Çocuklarda Alerji Nedir ?

Alerjik Hastalıklar Nelerdir ?

ALERJİ NASIL OLUŞUR?

Immün sisteminin fonksiyonu, mikroorganizmaların yüzeyinde bulunan antijenleri (yabancı proteinleri) tanımak için antikorlar ve duyarlı lenfositler (beyaz kan hücreleri) oluşturmaktır. Immün sistemi bu antijenler ile karşılaştığında antikorlar ve duyarlı lenfositler bunlarla etkileşime girer ve sonuçta mikroorganizmalar yok edilir.

Alerjilerde de benzer bir immün yanıt gelişir; ancak immün sistemi zararsız maddelere karşı antikorlar veya duyarlı lenfositler oluşturur, çünkü bu alerjenler yanlışlıkla zararlı olabilecek antijenler olarak tanınmıştır.

ALERJİ NEDİR?

Çocuklarda Alerji, immün sisteminin alerjen olarak bilinen çok çeşitli maddelere verdiği uygun olmayan ya da aşırı reaksiyonlar nedeni ile oluşan çeşitli sorunları içerir. Alerji kelimesi, Yunanca’da diğer anlamına gelen allos sözcüğünden köken alır.

Astım ve saman nezlesi (alerjik rinit) gibi sık rastlanan birçok hastalık insanların büyük kısmında hiçbir semptoma yol açmayan maddelere karşı alerjik reaksiyonlar nedeni ile olmaktadır.

Alerjik reaksiyon, sadece vücut ilk karşılaşmadan sonra duyarlı hale geldiğinde, alerjene ikinci ya da sonraki maruziyet halinde ortaya çıkar.

Alerjinin neden sadece bazı kişilerde geliştiği tam olarak bilinmemektedir, ancak sekiz kişiden yaklaşık birinde alerjenlere kalıtımsal (genetik) bir yatkınlığın yol açtığına dair görüşler vardır.

ALERJİ TİPLERİ

Alerjilerde görülen uygun olmayan ya da aşırı reaksiyonlar, hipersensitivite reaksiyonları olarak bilinir ve dört farklı mekanizmadan herhangi birini gösterebilir (tip I ile tip IV hipersensitivite reaksiyonları olarak adlandırılırlar.)

Tip I hipersensitivite (aşırı duyarlılık) reaksiyonu nedir? Çoğu iyi bilinen alerji, alerjenlerin immün sistemini, immünglobulin E (IgE) olarak adlandırılan bir tipe ait olan ve deride ve mide iç duvarı, akciğerler ve üst solunum yollarında varolan hücreleri (mast hücreleri veya bazofiller) saran spesifik antijenler oluşturmak üzere uyararak ani semptomlar yaptığı Tip I (anaflaktik şok) hipersensitivite nedeni ile olmaktadır.

Alerjenle ikinci kez karşılaşıldığında, IgE antikorlarına bağlanır ve mast hücreleri içindeki grandilerin alerji semptomlarından sorumlu olan çeşitli kimyasal maddeler salgılamasına yol açar. Salgılanan kimyasal maddeler arasında kan damarlarında genişleme, sıvının dokulara sızması ve özellikle akciğer hava yollarında kas kasılmaları yapan histamin bulunmaktadır.

Tip 1 hipersensitivite reaksiyonu ile ilişkili alerjik hastalıklar arasında alerjik astım, saman nezlesi, ürtiker (kurdeşen), anjiyoödem, anaflaktik şok (alerjik şok), muhtemelen atopik egzama ve bazı besin alerjileri vardır.

Bu reaksiyonun neden olduğu şikayetler arasında kaşıntı, şişme (ödem), aksırma, hapşırma, mukozal enflamasyon, egzama ve hırıltılı solunum gibi şikayetler olabilir.

Tip II ve tip IV hipersensitivite (aşırı duyarlılık) reaksiyonları nedir? Tip II ve tip IV hipersensitivite reaksiyonları Tip I reaksiyonlardan farklı mekanizmalara sahip olduğu için alerjilerde daha az adları geçmektedir.

Ancak, derinin nikel gibi maddelerle uzun süre temasa yanıt verdiği kontakt alerjik dermatit, tuberkülin ve granulamatöz gibi durumlar tip IV hipersensitivite reaksiyonunun bir sonucudur.

ALERJİK HASTALIKLAR NASIL GELİŞİR?

Alerjik hastalıklar, genetik yatkınlık ve çevresel etkenlerin bir arada bulunması ile gelişen kronik rahatsızlıklardır, bu nedenle alerjik hastalıklar bulaşıcı değildir. Genetik yatkınlık ve çevredeki alerjenin bir araya gelmesi ile önce vücutta bebeklik çağından itibaren bir duyarlılık oluşur.

Bu duyarlılık nedeni ile bağışıklık sistemi normalde bu maddeye karşı salgılaması gereken lgE adında bir antikor salgılar.

Bu antikor kan dolaşımı sayesinde vücudun her yerine dağılarak bağışıklık sistemi hücrelerine yapışır ve alerjen vücuda tekrar ulaştığında hemen onu tanır ve çok şiddetli bir reaksiyon gösterir.

Bu reaksiyon sırasında bağışıklık sisteminden salgılanan binlerce madde alerjenin etki yarattığı organda anormal derecede alerjik yangıya yol açar ve hastalığın belirtilerinin meydana çıkmasına neden olur.

ALERJİYE NEDEN OLAN ALERJENLER

Alerji tipleri arasında alerjik rinit (saman nezlesi), alerjik astım, alerjik dermatid, alerjik konjonktivit, besin alerjisi, hayvan tüyü alerjisi, böcek sokmasına bağlı alerji gibi alerji çeşitleri vardır.

• Saman nezlesine neden olan alerjenler: Bitkiler ve polenleri (çavdar, yulaf, çayır otu, çim, kolza, mantar sporları, huş ağaçları gibi), ev tozları, hayvan kepeği, hava kirliliği gibi alerjenler saman nezlesine neden olurlar.
• Alerjiye neden olan besinler: Fındık, susam, çikolata, deniz ürünleri, yumurta, fasulyeler, fıstıklar, soya fasulyesi, arpa, yulaf, çavdar, havuç, patates, pirinç, kabakgiller, kuzu eti, hindi eti, üzüm, elma, şeftali, armut, erik, süt, buğday, mısır, çilek, kiraz, badem, kayısı, böğürtlen, ahududu, kola, kakao, turunçgiller, mango gibi besinler alerjiye neden olabilir.
• Alerjiye neden olan böcek sokmaları: Arı sokması (bal arısı ya da yaban arısı), akrep, sivrisinek, örümcek yürümesi, kirpinin dikenlerinin batması ve benzeri hayvanların cilt üzerinde yürümesi veya ısırması alerjiye neden olabilir.
• Alerjiye neden olan hayvan tüyleri ve salyaları: Kedi ve köpek gibi hayvanların kılları veya salyaları alerjiye neden olabilir.
• Alerjiye neden olan kimyasallar: Lateks içeren malzemeler, sigara dumanı, parfümler, kolonyalar, kozmetik ürünler, deterjanlar, mesleki kimyasallar gibi maddeler alerjiye neden olabilir.
• Alerjiye neden olan ilaçlar: Penisilinler, sülfonamidler, salisilatlar, lokal anestezikler, aspirin ve novalgin gibi ağrı kesiciler, kortikosteroidler, epilepsi ilaçları, soğuk algınlığı ilaçları gibi ilaçlara karşı ve kişinin kullandığı herhangi bir ilacın içeriğinde bulunan etken maddeye karşı alerji gelişebilir.
• Alerjiye neden olan tozlar: Ev tozları ve mesleki tozlar alerjiye neden olabilir.

ALERJİK HASTALIKLARIN BELİRTİLERİ

Çocuklarda Alerjik rinit (saman nezlesi) belirtileri:

Hapşırma, burun akıntısı, burun ve genizde kaşıntı, burun tıkanıklığı, gözlerin sulanması, baş ağrısı ve geniz akıntısı olarak görülebilir. Hasta bazı maddelere karşı alerji oluyor ise o maddenin uzaklaştırılması yeterli olabilir.

Alerjik astım belirtileri: Öksürük, hırıltılı solunum, nefes darlığı, hızlı nefes alıp verme, göğüs sıkışması gibi belirtiler alerjik olan veya olmayan astım belirtileridir.

Çocuklarda Alerjik dermatid (alerjik egzama) belirtileri:

Ellerde, ayaklarda ve yüzde yaygın şekilde kaşıntı, deri dökülmesi, kızarıklık, göz altında koyu renkleşme, saçlarda kepeklenme, deride kalınlaşma gibi belirtilerdir.

Alerjik konjonktivit belirtileri: Gözlerde kaşıntı, gözlerde yanma ve göz yaşarması, batma hissi, kızarıklık ve gözlerin arkasında basınç hissi gibi belirtiler görülür.

Çocuklarda Polen alerjisi belirtileri:

Burun akıntısı ve kaşıntısı, hapşırma ve burun tıkanıklığı, gözlerde sulanma, kaşıntı ve şişmeler. yorgunluk, halsizlik, konsantrasyon bozuklukları gibi belirtiler gösterir.

Çocuklarda Besin (gıda) alerjisi belirtileri:

Çocuklarda alerji yapan besinleri yedikten sonra, kusma, bulantı, kramp şeklinde karın ağrıları, ürtiker, egzama, baş ağrıları, ishal, astım, öksürük, hırıltı, tekrarlayan orta kulak problemleri, nezle ve burun akıntıları benzeri belirtilere rastlanır.

Böcek ısırığı alerjisi belirtileri: Gözlerde kaşınma, ürtiker, boğazda ve göğüste sıkışma hissi, gözlerde, dudaklarda ve dilde şişme, konuşma bozukluğu, bulantı, kusma, bilinç kaybı ve tansiyon düşüklüğü gibi şikayetlere yol açar.

Çocuklarda Hayvan alerjisi belirtileri:

Burunda akıntı, kaşıntı ve tıkanma, gözlerde kaşıntı ve sulanma, astım en sık karşılaşılan belirtilerdir. Bazı kişilerde egzama ve kurdeşen gibi belirtiler görülür.

Çocuklarda Kimyasal madde alerjisi belirtileri :

Tansiyon düşüklüğü, taşikardi ve kanda oksijenin azalması, kurdeşen, ürtiker, yüzde kızarıklık, ani nefes darlığı, kaşıntı, karın ağrısı, bayılma ve dudaklarda şişme gibi belirtiler lateks ve diğer maddelere karşı alerjilerde görülebilen belirtilerdir.

Çocuklarda Toz alerjisi belirtileri:

Toz alerjisi solunum yoluyla vücuda girdiği için solunum yollarında daha fazla soruna sebep olur. Toz alerjisi alerjik astım, alerjik bronşit, alerjik nezle, alerjik sinüzit, alerjik farenjit, alerjik geniz akıntısı gibi durumlar ile de kendini gösterebilir ve bu durumlara bağlı belirtiler görülür.

Belirtiler arasında öksürük, hırıltılı solunum, boğaz ağrısı, geniz akıntısı, burun akıntısı, burunda sızlama, hapşırma, baş ağrısı, orta kulak iltihabı, sinüzit, burunda kaşıntı gibi belirtiler olabilir.

Çocuklarda İlaç alerjisi belirtileri:

İlaç alerjisinde en korkulan şikayet alerjik şok gelişmesidir. Alerjik şok’da ürtiker, anjiyo ödem, larinks ödemi, nefes darlığı, şuur kaybı gibi şikayetler ortaya çıkabilir.

ALERJİNİN ETKENİ NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Çocuklarda alerji söz konusu ise ve nedenin ne olduğu bilinmiyorsa alerji testlerinden bir ya da birkaçını yaptırmak gerekir. Alerjinin nedeni bilinse de, şiddetli bir reaksiyonunuz bulunuyorsa, çoklu alerji söz konusu ise ya da doktor uzun sürecek ve maliyeti yüksek olan bir tedavi planı uygulayacak ise alerji testleri ile etkenin tam teşhisinin konulması gerekir.

Gerçek bir alerji tanısı konulduğunda sadece tedavi amaçlı ilaçlar kullanımı yeterli olmayacağı için koruyucu ilaçlar da kullanılır ve alerjenden uzak durulması da gerekir. Alerji için yapılan bazı testler bulunmaktadır.

•   Cilt testi
•   İntradermal test
•   Yama testi
•   Radyoalergosorbant testi
•   Kan testleri
•   Uyandırma testleri
•   Akciğer fonksiyon testleri
•   Belirti günlüğü
•   Bağırsak biyopsisi
•   Çevresel testler
•   Uygulamalı kinesiyoloji
•   Kalp refleksi yöntemi
•   Saç analizi
•   Lökositotoksik test
•   Miller tekniği
•   Vega testi

gibi birçok test ve yöntem alerjinin nedeni ve derecesi bulmak için uygulanan yöntemlerdir.

ALERJİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Mümkün olduğunda, herhangi bir tipteki alerjinin en etkili tedavisi ilgili alerjenden kaçınmaktır. Alerjik reaksiyonlarda ilaç tedavisi semptomları hafifleten antihistamin ilaçların kullanılmasını içerir.

Bazı antihistaminler, örneğin gece egzamaya bağlı kaşıntıyı azaltmaya yardımcı olan sedatif etkiye sahiptir; çoğu sersemlik yapmaz ve böylece gün boyu kullanım için de daha uygundur.

Sodyum kromoglikat etkin maddesini, montelukast etkin maddesini ve kortikosteroid içeren ilaçlar semptomların gelişmesini önlemek için düzenli şekilde kullanılabilirler.

Hiposensitizasyon (aşı tedavisi), arı sokması gibi özel alerjenlere karşı alerjisi olan az sayıda kişide işe yarayabilir. Tedavi, gelecekteki reaksiyonları durduracak olan antikorların oluşmasını sağlamak için giderek artan dozlarda alerjen verilmesinden oluşur. Hiposensitizasyon, ciddi alerjik reaksiyona yol açabileceği için yakın gözlem altında yapılır.

Çocuklarda alerji nedir ? Alerjik Hastalıklar Nelerdir ? konulu makalemizi okudunuz, beğenmeyi ve yorum yazmayı unutmayın.

İlgili Sağlık Konuları

• Sinüzit Nedir – Sinüzit Belirtileri
• Çocuklarda Alerjik Şok
• Feksofenadin Kapsül ve Tabletleri
• Tip 1 diyabet nedir?
• Tip 2 Diyabet Nedir?

İlgili Sağlık Makaleleri

• Bebeklerde ve çocuklarda Skolyoz Belirtileri
• Çocuklarda Alerjik Şok
• Disleksi Nedir?
• Çocuklarda COVID-19 Belirtileri
• Bebeklerde Soğuk Algınlığı
• Çocuklarda Yüksek Tansiyon