«
  1. Anasayfa
  2. Bulaşıcı Hastalıklar
  3. BULAŞICI HASTALIKLAR NEDİR ?

BULAŞICI HASTALIKLAR NEDİR ?

Bulaşıcı hastalıklar

Bulaşıcı hastalıklar nedir, Göçebelikten yerleşik düzene geçilince yaygınlaşmıştır. Bulaşıcı hastalıklar kötü ruhların neden olduğuna inanılır ve hastalıkların, işlenen günahların cezası olduğu düşünülürdü.

Bulaşıcı Hastalıklar Nedir ?

Geçmiş Tarihlerde Bulaşıcı Hastalıklar

Göçebelikten yerleşik düzene geçilince bulaşıcı hastalıklar yaygınlaşmıştır. Bulaşıcı hastalıklara kötü ruhların neden olduğuna inanılır ve hastalıkların, işlenen günahların cezası olduğu düşünülürdü.

Su kanallarına işemenin yahut tükürmenin, hastanın tabağındaki yemeği yemenin, pis suya ayak sokmanın hastalık yapan günahlar olduğuna inanılırdı. Öte yandan bazı hastalıkların bulaşıcılığı hissedilmiş ancak tıp bilgisi gelişmediğinden bunlar birer günah olarak tanımlanmışlardır.

Bulaşıcı hastalıklara dair Hint kaynaklarında sıtma, dizanteri, kolera, çiçek, tifo, veba, cüzzam ve tüberküloza ilişkin kayıtlar vardır. Veba veya başka bir salgın çıktığında hastalık görülen yerlerde kalmanın tehlikeleri anlatılmış ve su ve yiyecek seçiminde dikkatli olunması önemle vurgulanmıştır.

Hipokratik metinlerde, bir bölgede iklim, su, tarım, beslenme ve gelenekler nedeniyle her zaman bulunan hastalıklar için “endemik/yöresel” sözcüğü kullanılmıştır. Endemik hastalıklar arasında ise kabakulak, tüberküloz, sıtma ve ishaller de vardı.

Bulaşıcı Hastalıklar Nasıl Oluşur

Bulaşıcı hastalıklar bakteri, virüs veya parazit gibi organizmalar tarafından oluşan hastalıklardır. Birçok organizma vücudunuzun içinde veya dışında yaşar. Normalde zararsızlardır ve hatta yararlıdırlar ancak bazı durumlarda hastalığa sebep olabilirler.

Bazı bulaşıcı hastalıklar insandan insana geçebilir. Ancak bazıları böcek veya hayvan ısırması yoluyla bulaşır. Diğerleri kontamine olmuş yiyecek veya içeceklerin tüketilmesi veya havada maruz kalma ile edinilir.

Bulgu ve semptomlar değişir fakat genellikle ateş ve titremeyi içerir. Orta seviyedeki şikayetler evde bakıma yanıt verebilirken bazı hayati tehlike arz eden enfeksiyonlar hastaneye yatmayı gerektirebilir.

Kızamık ve su çiçeği gibi birçok bulaşıcı hastalık aşıyla önlenebilir. Sık ve dikkatli el yıkamak da sizi bulaşıcı hastalıklardan korumaya yardımcı olur.

Bulaşıcı Hastalığın Belirtileri

Her bulaşıcı hastalığın kendine has bulgu ve semptomları vardır. Çoğu bulaşıcı hastalıktaki ortak bulgu ve semptomlar şunlardır:

  • *Ateş
  • *İştah kaybı
  • *Bitkinlik
  • *Kas ağrıları

Ne zaman doktora gitmelisiniz 

Eğer:

  • *Bir hayvan tarafından ısırıldıysanız,
  • *Nefes almakta zorlanıyorsanız,
  • *Bir haftadan fazladır öksürüyorsanız,
  • *Ateşle beraber şiddetli baş ağrınız ya da krizleriniz oluyorsa,
  • *Ciltte isilik ya da şişmeleriniz oluyorsa,
  • *Açıklanamaz ateşiniz varsa, derhal tıbbi yardım almalısınız,

Bulaşıcı Hastalığın Sebepleri:

Bakteriler: Bu tek hücreli organizmalar streptokok boğaz ağrısı, idrar yolları enfeksiyonları ve tüberküloz gibi hastalıkların sorumlusudurlar.

Virüsler: Bakterilerden bile küçük olan virüsler soğuk algınlığından AIDS’e kadar birçok hastalığın sebebidirler.

Mantarlar: Mantar hastalıklarından tutun da atlet ayağına kadar birçok cilt hastalığı mantarlardan kaynaklanmaktadır. Başka mantar çeşitleri akciğer ve sinir sisteminize bile etki edebilir.

Parazitler: Sıtma sivrisinek ısırığıyla aktarılan küçük bir parazit yüzünden kaynaklanmaktadır. Diğer parazitler hayvan dışkılarından insanlara geçebilmektedir.

Bulaşıcı Hastalığının Yayılma Sebepleri

Direkt temas: Bir bulaşıcı hastalığa yakalanmanın en kolay yolu hastalığı taşıyan bir kişi ya da hayvanla temastır. Bulaşıcı hastalıkların doğrudan temasla bulaşabilmesinin üç yolu vardır:

İnsandan insana: Bulaşıcı hastalıkların temas yoluyla en genel yayılma biçimi bakteri, virüs ya da diğer mikroplar aracılığıyla kişiden kişiye taşınmasıdır. Bu bakteri ya da virüsü taşıyan birisinin taşımayan birisine dokunması, üzerine öksürmesi ya da öpüşmesiyle gerçekleşir.

Bu mikroplar aynı zamanda cinsel birliktelik ya da kan transferi sırasında vücut sıvılarının alışverişiyle de yayılabilir. Mikrobu geçire kişi hiç bir semptom göstermeyebilir ama basitçe bir taşıyıcı olabilir.

Hayvandan insana: Evcil hayvanlar birçok mikrop barındırabilir. Bir hayvan tarafından ısırılmak ya da pençelenmek sizi hasta yapabilir hatta çok uç durumlarda ölümcül olabilir. Hayvansal atıkları ellemek te tehlikeli olabilir. Örneğin kedinizin kumunu boşaltırken toksoplazmoz bir hastalık kapabilirsiniz.

Anneden doğmamış çocuğa: Hamile bir kadın doğmamış olan çocuğuna bulaşıcı hastalıklara sebep olabilecek mikropları geçirebilir. Bazı mikroplar plasenta aracılığıyla geçebilir. Vajinadaki mikroplar da doğum sırasında çocuğa bulaşabilir.

Direkt olmayan temas: Hastalık sebebi organizmalar doğrudan olmayan bir temasla da yayılabilir. Çoğu mikrop masa, kapı kolu, musluk başı gibi cansız objelerde de barınabilir. Eğer grip ya da soğuk algınlığı gibi bir hastalığı olan birisi tarafından dokunulmuş bir kapı koluna dokunursanız geride bırakmış olduğu mikropları kapabilirsiniz. Daha sonrasında ellerinizi yıkamadan önce gözlerinize, ağzınıza ya da burnunuza dokunursanız hastalanabilirsiniz.

Böcek ısırıkları: Bazı mikroplar konakçıdan konakçıya geçebilmek için böcek taşıyıcılara — sivrisinek, bit, pire ve kene gibi — güvenirler. Bu taşıyıcılara vektör denir. Sivrisinekler sıtma paraziti ve Batı Nil virüsünü ve keneler de Lyme hastalığına neden olan bakterileri taşımaktadır.

Besin kirliliği: Hastalık sebebi mikropların size bulaşmasının bir başka yolu kirlenmiş besin ve su aracılığıyladır. Bu bulaşma şekli mikropların tek bir kaynaktan birçok insana yayılmasına neden olabilir. Örneğin E. koli tam pişmemiş hamburger ve yıkanmamış meyve ve sebzeler gibi belli gıdalarda var olan bir bakteridir.

Bulaşıcı Hastalığın Tedavi ve İlaçları

Hastalığınıza sebep olan mikrop çeşidini bilmek doktorunuzun sizin için uygun tedaviyi belirlemesine yardımcı olur.

Antibiyotikler Antibiyotikler içinde benzerlikler gösteren familyalara ayrılmışlardır. Bakteriler de benzerlikler gösteren gruplara ayrılmışlardır, örneğin streptokok ve e. koli gibi. Belirli bakteri türleri de belli antibiyotik sınıflarına karşı duyarlıdır.

Bu yüzden doktorunuzun ne tür bir bakteri türüyle mücadele ettiğinizi bilmesi tedavinin daha kesin bir biçimde belirlenmesine yardımcı olur.

Antibiyotikler bakteriyel hastalıklara karşı gelebilirler ama virüs kaynaklı hastalıklar üzerinde bir etkileri yoktur. Ama bazen ne tür bir mikrobun olduğunu belirlemek zor olabilir. Örneğin bazı zatürree türleri virüs kaynaklı olabilirken bazılar bakteriler yüzünden olmaktadır.

Antibiyotiklerin aşırı kullanımı birçok bakteri çeşidinin bir veya birden fazla antibiyotiğe karşı direnç geliştirmesine neden olabilir. Bu bakterilerin tedavisini zorlaştırmaktadır.

Antiviraller: Hepsini olmasa da bazı virüsleri tedavi etmek için ilaçlar geliştirilmiştir. Örnekler:

AIDS
Herpes
Hepatit B
Hepatit C
Grip

hastalıklarına neden olan virüsleri içermektedir.

Antifungallar: Çoğu mantar hastalığı akciğerleri ya da ağızdaki ve boğazdaki mukoza zarlarını etkilemektedir — en yaygın biçimde zayıf bağışıklık sistemi olan insanlarda. Antifungallar bu tür hastalıklarda tercih edilen ilaçlardır.

Anti parazitler: Sıtma da dâhil bazı hastalıklar küçük parazitlerden kaynaklanmaktadır. Bu tür hastalıkları tedavi etmek için ilaçlar olsa da bazı parazit çeşitleri bu ilaçlara karşı direnç geliştirmişlerdir.

Bulaşıcı hastalıkta  Yaşam tarzı ve evde bakım

Soğuk algınlığı gibi çoğu bulaşıcı hastalık kendi kendine iyileşebilmektedir. Bolca sıvı tüketin ve istirahat edin.

Bulaşıcı ajanlar vücudunuza şu yollarla girebilir:

Deri teması veya yaralanmaları
Havadaki mikropların solunması
Kirlenmiş gıda ve suyun vücuda alınması
Kene ve sivrisinek ısırıkları
Cinsel ilişki

Kendinizi ve başkalarını korumak için aşağıdaki önerileri dikkate alınız:

Ellerinizi yıkayınız. Bu özellikle yemeği hazırlamadan önce ve sonra, yemeği yedikten sonra ve tuvaleti kullandıktan sonra çok önemlidir.

Aşı olunuz. Bağışıklık kazandırma birçok hastalığa yakalanma riskinizi büyük ölçüde düşürmektedir. Önerilen aşılarınızı olmayı ve çocuklarınızın dönemsel aşılarını yaptırmayı unutmayınız.

Evde kalın. Eğer ateşiniz yüksek, ishal veya kusma yaşıyorsanız işe gitmeyiniz. Eğer çocuklarınız da benzer bulgu ve semptomlar gösteriyorsa onları da okula göndermeyiniz.

Yemeği temiz hazırlayınız. Yemek hazırlarken tezgâh üstü ve diğer mutfak yüzeylerini temiz tutunuz. Ayrıca artan yemekleri düzgün biçimde derin dondurunuz — pişmiş yemeğin oda sıcaklığında uzun süre kalmasını engelleyiniz.

Güvenli cinsel ilişki yapınız. Eğer siz veya partnerinizin geçmişte cinsel yolla bulaşan hastalık vakası var veya risk taşıyorsa kondom kullanınız.

Kişisel eşyaları paylaşmayınız. Kendi diş fırçanızı, tarağınızı ve jiletinizi kullanınız. Bardak veya çatal-bıçak gibi yeme gereçlerini paylaşmaktan kaçınınız.

Akıllıca seyahat ediniz. Hastayken uçmayınız. Uçak çoğu insanın bir arada bulunduğu küçük bir alanda diğer insanlara da hastalık bulaştırabilirsiniz. Ve seyahatinizde konforlu geçmeyecektir.

Eğer yurt dışına seyahat ediyorsanız özel aşılara ihtiyacınız olup olmadığını doktorunuza sorunuz.

Bulaşıcı Hastalıklar Bulaşma Yolları

  • Hava Yolu ile bulaşan Hastalıklar
  • Ağız yolu ile bulaşan hastalıklar
  • Hayvanlardan İnsanlara Bulaşan Hastalıklar
  • Vektörlerle (bit, pire, kene, sinekler ) bulaşan önemli hastalıklar
  • Deri ve mukoza yolu ile bulaşan hastalıkla

İlgili Sağlık Makaleleri

İlgili Sağlık Makaleleri

Bir Cevap Yaz

Bir Cevap Yaz

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar işaretlendi *