COVID-19 pandemisi dünya genelinde hayatı etkilemeye devam ederken, virüsün sürekli değişen yapısı da yeni varyantların doğmasına yol açıyor. Bu bağlamda, son dönemde adını sıkça duyduğumuz BA.2.86 adlı yeni tip, adeta bir gizem perdesini aralamış gibi görünüyor. Bu makalede, COVID-19’un yeni türü BA.2.86’nın gizemi ve taşıdığı özelliklerin izini süreceğiz. BA.2.86 varyantı nedir, nereden geldi ve COVID-19 pandemisinde ne gibi yeni boyutlar sunuyor? Tüm bu soruların cevaplarını keşfetmek için bize katılın!”

BA.2.86: Covid-19’un Yeni ve Gizemli Varyantı

Nereden geldi, Nasıl yayılıyor ve Aşıları etkiliyor mu?

COVID-19 pandemisi, dünyayı iki yıldan fazla bir süredir etkisi altına almış durumda. Virüsün sürekli mutasyona uğraması, yeni varyantların ortaya çıkmasına ve salgının seyrini değiştirmesine neden oluyor. Son olarak, Ağustos 2023’te İsrail’de tespit edilen ve daha sonra Danimarka, ABD ve diğer ülkelerde de görülen BA.2.86 adlı yeni bir varyant, bilim insanlarını ve sağlık otoritelerini endişelendirdi.

Peki, bu yeni varyant nereden geldi, nasıl yayılıyor ve aşıları etkiliyor mu? Bu soruların cevaplarını aramak için, bu makalede BA.2.86 varyantı hakkında bilinenleri ve bilinmeyenleri inceleyeceğiz.

BA.2.86 varyantı nereden geldi?

BA.2.86 varyantı, ilk olarak İsrail’de Tel Aviv Sourasky Tıp Merkezi’nde yapılan rutin sekanslama çalışmalarında ortaya çıktı. Bu varyantın daha önce hiç görülmemiş 36 mutasyona sahip olduğu ve bunlardan 14’ünün virüsün girdap şeklindeki “spike” proteininde yer aldığı belirtildi. Spike proteinleri, virüsün insan hücrelerine bağlanmasını ve enfeksiyonu başlatmasını sağlayan yapılar olduğu için, bu mutasyonların virüsün bulaşıcılığı, şiddeti ve bağışıklık kaçışı üzerinde etkili olabileceği düşünülüyor.

BA.2.86 varyantının kökeni henüz tam olarak belirlenemedi, ancak bazı ipuçları var. Örneğin, bu varyantın genomunda bulunan bazı mutasyonlar, daha önce Güney Afrika’da tespit edilen Eris adlı başka bir varyantta da görülmüştü. Eris varyantı da DSÖ tarafından izlenmesi gereken bir varyant olarak sınıflandırılmıştı. Bu nedenle, BA.2.86 varyantının Eris varyantından türemiş olabileceği veya ikisinin de ortak bir atadan geldiği speküle ediliyor.

Ancak, BA.2.86 varyantının diğer varyantlardan farklı olarak çok sayıda mutasyona sahip olması, bunun tamamen yeni bir evrim yolu izlediği anlamına da gelebilir. Bu durumda, bu varyantın hangi ülkede veya bölgede ortaya çıktığı ve nasıl yayıldığı henüz bilinmiyor.

BA.2.86 varyantı Omikron varyantından nasıl farklı?

BA.2.86 varyantının ortaya çıkmasıyla birlikte, akla gelen ilk sorulardan biri de bu varyantın şu anda dünyada baskın olan Omikron adlı başka bir varyanttan nasıl farklı olduğudur.

Omikron varyantı da çok sayıda mutasyona sahip olan ve DSÖ tarafından endişe verici bir varyant olarak ilan edilen bir virüs türüdür. Omikron’un en önemli özelliği, spike proteininde 30’dan fazla mutasyon bulunmasıdır. Bu mutasyonlar sayesinde Omikron’un hem daha

bulaşıcı hem de daha bağışıklık kaçışı yapabileceği düşünülüyor. Omikron’un ayrıca, virüsün hücre içine girmesini kolaylaştıran furin adlı bir enzimle etkileşime giren bir mutasyona da sahip olduğu belirtiliyor.

BA.2.86 varyantı ise, Omikron’dan farklı olarak, spike proteinindeki mutasyonların çoğunun virüsün hücrelere bağlanmasını zorlaştırabileceği yönünde bulgular var. Bu da, bu varyantın Omikron kadar bulaşıcı olmayabileceği anlamına gelebilir. Ancak, BA.2.86 varyantının spike proteinindeki bazı mutasyonlar, Omikron ile ortak olduğu için, bu varyantın da bağışıklık kaçışı yapabileceği ihtimali göz ardı edilemez.

Ayrıca, BA.2.86 varyantının spike proteininin yanı sıra, virüsün diğer bölgelerinde de önemli mutasyonlar bulunuyor. Örneğin, bu varyantın N501Y adlı bir mutasyona sahip olduğu tespit edildi. Bu mutasyon, daha önce Alfa ve Beta varyantlarında da görülmüştü ve virüsün bulaşıcılığını arttırdığı biliniyordu. Aynı zamanda, BA.2.86 varyantının E484K adlı başka bir mutasyona da sahip olduğu belirlendi. Bu mutasyon da daha önce Eta ve Gamma varyantlarında görülmüştü ve virüsün antikorlara karşı direnç kazanmasına neden oluyordu.

Bu nedenle, BA.2.86 varyantının Omikron’dan farklı olarak, hem eski hem de yeni varyantlardan aldığı mutasyonlarla bir “mozaik” oluşturduğu söylenebilir. Bu da, bu varyantın nasıl davranacağı konusunda daha fazla belirsizlik yaratıyor.

BA.2.86 varyantı hangi ülkelerde görüldü?

BA.2.86 varyantının ilk olarak İsrail’de tespit edilmesinin ardından, bu varyantın diğer ülkelerde de görüldüğü rapor edildi.

Örneğin, Danimarka’da yapılan sekanslama çalışmalarında, 16 Ağustos 2023 tarihinde üç kişide BA.2.86 varyantına rastlandığı açıklandı. Bu kişilerin ikisinin İsrail’den döndükleri, diğerinin ise İsrail ile temaslı olduğu belirtildi.

Aynı şekilde, ABD’de de Michigan Üniversitesi’nde yapılan sekanslama çalışmalarında, 18 Ağustos 2023 tarihinde bir kişide BA.2.86 varyantına rastlandığı duyuruldu. Bu kişinin de İsrail’den döndüğü ve aşılanmış olduğu ifade edildi.

Bunların dışında, BA.2.86 varyantının Almanya, Fransa, Hollanda, İngiltere ve Kanada gibi diğer ülkelerde de görüldüğü bildirildi. Ancak, bu ülkelerdeki vaka sayıları henüz çok düşük seviyelerde olduğu için, bu varyantın ne kadar yaygın olduğu veya ne kadar hızlı yayıldığı konusunda net bir veri yok.

BA.2.86 varyantı için hangi testler kullanılıyor?

BA.2.86 varyantının tespit edilmesi için, genellikle PCR (Polimeraz Zincir Reaksiyonu) adı verilen bir test yöntemi kullanılıyor. Bu test, virüsün RNA’sını çoğaltarak, virüsün varlığını ve türünü belirlemeye yarıyor.

Ancak, PCR testleri, virüsün tam genomunu sekanslamak için yeterli olmayabiliyor. Bu nedenle, BA.2.86 varyantının tam olarak tanımlanması için, daha detaylı bir sekanslama yöntemi olan NGS (Yeni Nesil Sekanslama) adı verilen bir test yöntemi kullanılıyor. Bu test, virüsün tüm genomunu okuyarak, virüsün hangi mutasyonlara sahip olduğunu ortaya çıkarıyor.

NGS testleri, PCR testlerine göre daha pahalı ve zaman alıcı olduğu için, tüm vakalarda uygulanamıyor. Bu da, BA.2.86 varyantının gerçek yaygınlığını ve dağılımını belirlemeyi zorlaştırıyor.

BA.2.86 varyantına karşı hangi önlemler alınmalı?

BA.2.86 varyantının nasıl davranacağı ve ne kadar tehlikeli olacağı henüz tam olarak bilinmediği için, bu varyanta karşı alınabilecek en iyi önlem, COVID-19’a karşı genel olarak alınması gereken önlemleri uygulamaktır.

Bu önlemler arasında, aşılama programlarına katılmak, maske takmak, sosyal mesafe kurallarına uymak, el hijyenine dikkat etmek, kalabalık ve kapalı ortamlardan kaçınmak ve semptom gösteren kişilerle temas etmemek sayılabilir.

Ayrıca, BA.2.86 varyantının görüldüğü veya riskli olduğu düşünülen ülke veya bölgelere seyahat etmekten kaçınmak veya seyahat etmek zorunda kalınması durumunda gerekli tedbirleri almak da önemlidir.

Sonuç

COVID-19 pandemisi, virüsün sürekli mutasyona uğraması nedeniyle yeni varyantlarla karşı karşıya kalmaya devam ediyor. Son olarak ortaya çıkan BA.2.86 varyantı da bunlardan biri olup, henüz tam olarak anlaşılamamış bir virüs türüdür.

Bu varyantın nereden geldiği, nasıl yayıldığı, aşıları etkilediği ve ne kadar tehlikeli olduğu konusunda daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir. Bu arada, bu varyanta karşı korunmak için COVID-19’a karşı alınması gereken genel önlemlere uyulması tavsiye edilmektedir.

Kaynaklar:

Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi :
Communicable Disease Center (CDC) : SARS-CoV-2 Variant
The Lancet Group
Nature (Nature)

İlgili Sağlık Konuları

SMA Nedir? / Spinal Müsküler Atrofi Hastalığı
Grip Nedir (Influenza)
PCR Testi Nedir?
Hepatit B

İlgili Sağlık Makaleleri

• Pnömoni ve Menenjit’e Neden Olan Enfeksiyon Etkenleri
• Strep A Nedir ve Bakteriyel Enfeksiyonun Belirtileri Nelerdir?
• Uyuz Nedir?
• BULAŞICI HASTALIKLAR NEDİR ?
• Kolera Hastalığı Nedir
• El Ayak ve Ağız Hastalığı Nedir?